Ως επαγγελματικό συνδικαλιστικό σωματείο, η ΕΑΝΔιΘ έχει, μεταξύ άλλων, ως καταστατικούς σκοπούς της τόσο την προώθηση, προστασία και κατοχύρωση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των ασκούμενων και των νέων δικηγόρων όσο και τη βελτίωση του μορφωτικού τους επιπέδου. Βάσει των ρητά προσδιορισμένων αυτών στόχων, οφείλουμε να αξιώνουμε αξιοπρεπείς συνθήκες και προϋποθέσεις περαιτέρω ακαδημαϊκής/πρακτικής κατάρτισης των συναδέλφων της γενιάς μας (είτε μέλη του Σωματείου μας είτε μελλοντικούς απόφοιτους Νομικής, άρα εν δυνάμει μέλη της ΕΑΝΔιΘ). Στο πεδίο της περαιτέρω επιστημονικής κατάρτισης των ασκούμενων και νέων δικηγόρων εμπίπτουν ανησυχίες που εκφράζονται σχετικά με τροποποιήσεις του Κανονισμού Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών και αφορούν το αντικείμενο σπουδών, τη διάρκεια και το κόστος αυτών, σε συνάρτηση με τις τρέχουσες ή μελλοντικές επαγγελματικές υποχρεώσεις ή/και προσδοκίες των συναδέλφων μας.
Η πρόθεση της διοίκησης της Νομικής Σχολής να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του πλαισίου λειτουργίας των μεταπτυχιακών προγραμμάτων μας βρίσκει αντίθετους όσον αφορά στη σύντμηση των εξαμήνων φοίτησης από 4 σε 3 (χωρίς, μάλιστα, την πρόβλεψη και εναλλακτικής διάρκειας) και, κυρίως, στην αύξηση των τελών φοίτησης στα εν λόγω προγράμματα (από 200 ευρώ κατ’ έτος σε 300 ευρώ το εξάμηνο, ήτοι από 400 ευρώ σε 900 ευρώ συνολικά).
Ο ν. 4485/2017 (ΦΕΚ Α’ 114/04/08/2017), όπως τροποποιήθηκε σε ορισμένα σημεία του από τον Ν. 4521/2018 (ΦΕΚ Α 38/2.3.2018), καθιστά αναγκαία την ίδρυση νέων ή την επανίδρυση των ήδη υφιστάμενων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (άρθρο 45). Στο πλαίσιο του ως άνω νόμου, με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος καταρτίζεται ο Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών κάθε Π.Μ.Σ., ο οποίος τελεί υπό την έγκριση της Συγκλήτου και καθορίζει, μεταξύ άλλων, τη διάρκεια φοίτησης και το ύψος των τυχόν προβλεπόμενων τελών φοίτησης. Η εισήγηση της Συνέλευσης Τμήματος λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών της και περιλαμβάνει, με αναλυτικό τρόπο, τόσο τη χρονική διάρκεια φοίτησης για τη χορήγηση του τίτλου όσο και ειδική αιτιολόγηση της τυχόν ανάγκης για επιβολή τελών φοίτησης. Τα τέλη φοίτησης, εξάλλου, θα πρέπει να τελούν σε αναλογία προς τις πάσης φύσεως παροχές προς τους φοιτητές. Σε περίπτωση που ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, στον οποίο κοινοποιείται η απόφαση ίδρυσης ή επανίδρυσης Π.Μ.Σ. διαπιστώσει ότι: α) υπάρχει πρόδηλη δυσαναλογία μεταξύ των τελών φοίτησης και των παροχών προς τους φοιτητές, ή β) το ύψος των τελών φοίτησης είναι τέτοιο που καθιστά αδύνατη ή δυσχερή τη συμμετοχή σε Π.Μ.Σ. φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας παραβιάζοντας τη γενική ελευθερία πρόσβασης στην παιδεία ή γ) δεν είναι επαρκώς δικαιολογημένο το λειτουργικό κόστος του προγράμματος, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 37, αναπέμπει με ειδική αιτιολογία την απόφαση στη Σύγκλητο.
Όπως, λοιπόν, προκύπτει από τα παραπάνω, ο ν. 4485/2017 δεν επιβάλλει τέλη φοίτησης, αλλά παρέχει απλώς τη σχετική δυνατότητα στα οικεία Τμήματα, απαιτώντας επιπλέον ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για την επιβολή τους. Ο σχεδιαζόμενος υπερδιπλασιασμός των τελών φοίτησης, αφενός καθιστά αδύνατη ή δυσχερή τη συμμετοχή πολλών φοιτητών, οι οποίοι αμείβονται πενιχρά ως ασκούμενοι δικηγόροι και, αφετέρου, δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις περιορισμένες παροχές (υλικοτεχνικό και ερευνητικό εξοπλισμό) προς τους φοιτητές. Η αναδιάρθρωση των ΠΜΣ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση των διδάκτρων και άρα σε πρόσθετη επιβάρυνση των φοιτητών, ενώ ευκταία θα ήταν η πλήρης κατάργησή τους. Η μεταπτυχιακή εκπαίδευση, εξάλλου, δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά απαραίτητο εφόδιο για την βέλτιστη δυνατή πρόσβαση των ασκούμενων και νέων δικηγόρων σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική αγορά εργασίας. Επιπλέον, η επανίδρυση των ΠΜΣ οφείλει να γίνει στην κατεύθυνση της διαφανούς αξιοποίησης και κατανομής των εσόδων του ΠΜΣ, ούτως ώστε να αποδεικνύεται ότι πράγματι τα έσοδα αυτά αναλώνονται πράγματι για τη βελτίωση της υλικοτεχνικής επάρκειας των ΠΜΣ και όχι για δαπάνες με τις οποίες θα έπρεπε να βαρύνεται εξ ολοκλήρου ο κρατικός προϋπολογισμός (αμοιβές μελών ΔΕΠ & διοίκησης, θέρμανση – ηλεκτροδότηση – ύδρευση του κτιρίου της Σχολής κλπ).
Όσον αφορά στη διάρκεια φοίτησης, ο ν. 4485/2017 (άρθρο 33 παρ. 1) κατοχυρώνει τα 2 εξάμηνα ως ελάχιστη διάρκεια φοίτησης σε ΠΜΣ, αφήνοντας στον Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών τη διακριτική ευχέρεια για την εξειδίκευση του ακριβούς χρόνου σπουδών. Δυνάμει της ρητής πρόβλεψης του νόμου αυτού (άρθρο 33 παρ. 2) για δυνατότητα μερικής φοίτησης (part-time) για εργαζόμενους φοιτητές, θα ήταν χρήσιμη η διαμόρφωση ενός ευέλικτου προγράμματος σπουδών, ώστε να μπορούν οι (υποψήφιοι) μεταπτυχιακοί φοιτητές να επιλέξουν ανάμεσα στην ετήσια και τη διετή διάρκεια φοίτησης στο ΠΜΣ. Με αυτό τον τρόπο, θα συγκερασθούν οι –συχνά αντίρροπες- ανάγκες των μεταπτυχιακών φοιτητών, κάποιοι από τους οποίους επιθυμούν την ταχεία/εντατική παρακολούθηση ενός ΠΜΣ, χωρίς παράλληλη εργασία, ενώ κάποιοι άλλοι θα μπορούν να συνδυάσουν την πολύωρή απασχόλησή τους σε δικηγορικά γραφεία με ένα λιγότερο εντατικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών (διετούς ίσως διάρκειας). Ας μην παραβλεφθεί, στο σημείο αυτό, το γεγονός ότι σε ορισμένα εκ των υφιστάμενων ΠΜΣ παρέχεται δικαίωμα πρόσβασης και παρακολούθησης και σε αποφοίτους Σχολών και Τμημάτων πέραν της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ., η εργασιακή καθημερινότητα και οι εν γένει ανάγκες των οποίων ενδέχεται να διαφοροποιούνται περισσότερο ή λιγότερο από αυτές των ασκούμενων και (νέων) δικηγόρων. Εξάλλου στην πρόβλεψη και συνεπή εφαρμογή της μερικής φοίτησης θα κριθεί αν το νέο πρόγραμμα τελικά θα απορροφήσει ή θα αποκλείσει το σχετικά υψηλό ποσοστό εργαζομένων φοιτητών που μέχρι πρότινος εισερχόταν σε αυτό
Ως ΕΑΝΔιΘ κρίνουμε ότι ουδένας λόγος υφίσταται στην επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα της Νομικής Σχολής. Στεκόμαστε έμπρακτα δίπλα στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές και σε κάθε πρωτοβουλία των θεσμικών οργάνων τους που αξιώνει αξιοπρεπείς συνθήκες φοίτησης σε μεταπτυχιακό επίπεδο και πρόσβασης στην αγορά εργασίας με πτυχία που έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο και αξία.
Για το ΔΣ της ΕΑΝΔιΘ
Η Πρόεδρος…………………………………………Η Γραμματέας
Κατερίνα Τσιαμπέρα……………………………..Ελένη Χατζηγιάννη
