Ο ΔΣΑ πρόσφατα ανέλαβε την πρωτοβουλία εκπόνησης μιας ολοκληρωμένης αναλογιστικής μελέτης για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος των Νομικών. Δυστυχώς, δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα το σύνολο της σχετικής μελέτης, οπότε είναι αδύνατον αυτή τη στιγμή να τοποθετηθούμε με απόλυτη υπευθυνότητα επί της αξιοπιστίας των συμπερασμάτων στα οποία αυτή καταλήγει. Αξίζει όμως να επισημανθεί ότι τα βασικά της ποιοτικά στοιχεία, όπως αυτά παρουσιάστηκαν, φαίνεται να βρίσκονται στην ίδια κατεύθυνση με τη σχετική πρόταση της Ένωσής μας για το ασφαλιστικό. Πιο συγκεκριμένα:
- Η μελέτη καταλήγει στο ότι η πρόταση του υπουργείου Εργασίας δημιουργεί «αναλογιστική ανισορροπία» στον Τομέα Ασφάλισης Νομικών, καθώς το προτεινόμενο από την κυβέρνηση ασφαλιστικό σύστημα δεν δίνει μόνιμη αλλά πρόσκαιρη λύση, μετατοπίζοντας απλά τη βιωσιμότητα του ΤΑΝ μόλις κατά 2-3 έτη. Επιβεβαιώνεται, λοιπόν, η εκτίμησή μας σύμφωνα με την οποία η επιχειρούμενη από την κυβέρνηση μεταρρύθμιση «απλώς δίνει κάποια χρόνια ζωής στο υπάρχον σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς να διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του»
- Σύμφωνα με το προτεινόμενο από τη μελέτη σενάριο, το πιο θετικό για τον κλάδο ασφάλισης Νομικών αποτέλεσμα, επιτυγχάνεται μέσω της εξίσωσης εισφορών-παροχών μεταξύ «παλαιών» (προ της 1-1-1993) και «νέων» ασφαλισμένων. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με την ανάληψη της ευθύνης εκ μέρους του κράτους για καταβολή της Εθνικής Σύνταξης εικάζεται ότι θα εξασφάλιζε βιωσιμότητα τουλάχιστον για τα επόμενα 20 έτη. Και αυτό το συμπέρασμα έρχεται να επιβεβαιώσει την ορθότητα της θέσης μας για άμεση εξάλειψη όλων των διαφοροποιήσεων με κριτήριο το χρόνο πρώτης ασφάλισης.
Πέραν αυτού, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Β. Αλεξανδρής, έχει καταθέσει μια σειρά προτάσεων, ορισμένες εκ των οποίων παρουσιάζουν ενδιαφέρον παρότι καταρχήν λαμβάνουν ως βάση το υπάρχον ασφαλιστικό και όχι την πρόταση του κυβέρνησης, η οποία έχει ενσωματώσει ορισμένα επιμέρους θετικά δομικά στοιχεία (π.χ. σύνδεση ύψους εισφορών με φοροδοτική ικανότητα). Ειδικότερα, οι εξής προτάσεις κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, αλλά χρήζουν περαιτέρω εξειδίκευσης:
- «Συμψηφισμός του συνόλου των εισφορών που καταβάλλονται με τα γραμμάτια προείσπραξης και παράλληλη εξεύρεση νέων πόρων». Oι κρατήσεις συνολικού ύψους 12% που επιβάλλονται σε κάθε γραμμάτιο αφορούν το ΔΣΘ, το ΤΑΝ και το ΤΥΔΘ. Συγκεκριμένα προς τα ασφαλιστικά ταμεία καταβάλλεται περίπου το 8% επί της ονομαστικής αξίας κάθε τετραπλοτύπου. Τα ποσά αυτά δεν αφαιρούνται από τις εισφορές που καλούμαστε να πληρώσουμε, αλλά αποτελούν επιπρόσθετα έσοδα των ταμείων. Η ένταξή τους στην ατομική μας ασφαλιστική κλίμακα προφανώς αποτελεί θετική πρόταση, καθώς συνιστά άμεση οικονομική ελάφρυνση (αφού έτσι και αλλιώς καταβάλλουμε τα συγκεκριμένα ποσά χωρίς κανένα ίχνος ανταποδοτικότητας), αλλά διευκολύνει και την εισπραξιμότητα των εισφορών. Βέβαια, πρέπει να εξεταστούν οι συνέπειες ενός τέτοιου μέτρου στην οικονομική θέση των ταμείων και στη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητά τους.
- «Ίδρυση και λειτουργία Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης (ν. 3029/2003) για πρόσθετες υγειονομικές και συνταξιοδοτικές καλύψεις». Τα επαγγελματικά ταμεία αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και λειτουργούν καταρχήν εκτός του επίσημου τομέα κοινωνικής ασφάλισης. Ο ίδιος ο σκοπός της θεσμοθέτησής αφορά την κάλυψη συμπληρωματικών κινδύνων και όχι την υποκατάσταση των βασικών ασφαλιστικών φορέων δημοσίου δικαίου. Με δεδομένη πάντως την τρέχουσα κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος, τις ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες, καθώς και τη χρόνια ανεπάρκεια της ελληνικής πολιτικής ελίτ, η διερεύνηση συμπληρωματικών μέσων στην προσπάθεια διασφάλισης αξιοπρεπών συντάξεων μας βρίσκει σύμφωνους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπάρχουν πολλά επιμέρους ζητήματα (υποχρεωτικός ή μη χαρακτήρας, διανεμητικό/κεφαλοποιητικό/μικτό σύστημα κλπ.), στα οποία οφείλουν να δοθούν ικανοποιητικές απαντήσεις για να μην έχουμε την επανάληψη αποτυχημένων εγχειρημάτων του παρελθόντος (βλ. ΤΑΔΙΘ-ΚΑΔΙΘ).
Τα ανωτέρω συμπεράσματα θα οριστικοποιηθούν αφού δημοσιευθεί η ακριβής αναλογιστική μελέτη και οι προτάσεις του ΔΣΑ, όπως αποφάσισε η από 2-3-2016 Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας. Η ΕΑΝΔιΘ θα ζητήσει να της κοινοποιηθεί τόσο η αναλογιστική μελέτη όσο και οι ακριβείς προτάσεις που εισηγείται ο ΔΣΑ.
Για το ΔΣ της ΕΑΝΔιΘ
Ο Πρόεδρος…………………………Ο Γραμματέας
Μιχάλης Μήττας…………………….Αναστάσιος Ξένος
