Από 04/12/2018 έως 07/02/2019
- I. Γενικά σχόλια – προβλήματα – παρατηρήσεις μελών ΕΑΝΔιΘ αναφορικά με την εξυπηρέτηση στο Δικαστικό Μέγαρο:
1) έντονη αύξηση γραφειοκρατίας (τόσο για τους δικηγόρους, όσο και για το κοινό εν γένει) με την εφαρμογή αυστηρών απαιτήσεων (προσέλευση ή του ίδιου του ενδιαφερόμενου ή δικηγόρου με εξουσιοδότηση που – κατά πρόσφατη απαίτηση της Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου – πρέπει να φέρει θεώρηση γνησίου υπογραφής του ενδιαφερόμενου, άλλως αίτηση του δικηγόρου στον Προϊστάμενο για χορήγηση του πιστοποιητικού με επίκληση και απόδειξη έννομου συμφέροντος) για την χορήγηση, αλλά ακόμη και για την παραγγελία πιστοποιητικών πάσης φύσεως, όχι μόνο προσωπικής -π.χ. κληρονομικά, οικογενειακά- αλλά και εταιρικής – π.χ. πιστοποιητικά μη πτώχευσης κλπ για εταιρίες/επιχειρήσεις, στοιχεία τα οποία εκ του νόμου υπόκεινται σε δημοσιότητα. Αντίστοιχο παράδοξο παρατηρείται και ως προς το αρχείο των Εταιριών (ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ) στο υπόγειο του Μεγάρου (άρνηση πρόσβασης σε καταστατικά και λοιπά έγγραφα), καθώς και στο αρχείο των Σωματείων (στο οποίο, μάλιστα, ανέκαθεν υπήρχαν αδικαιολόγητα αυστηρές προϋποθέσεις χορήγησης πληροφοριών/αντιγράφων).
Το παραπάνω φαινόμενο παρατηρείται εντονότερα στα γραφεία του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (269-πτωχεύσεις, 274-λοιπά πιστοποιητικά)
2) Αντιφατική στάση διαφόρων υπηρεσιών του Μεγάρου αναφορικά με το ζήτημα των εξουσιοδοτήσεων από πελάτη προς δικηγόρο, για την παραλαβή αποφάσεων και δικογραφιών, και το ζήτημα των «προσωπικών δεδομένων» εν γένει:
Ενδεικτικά: από το Αρχείο Τρέχοντος Έτους (γρ. 47) και το Αρχείο Παλαιότερων Ετών (γρ. 38) του Ειρηνοδικείου δεν ζητείται (από τον δικηγόρο/ασκούμενο) εξουσιοδότηση του πελάτη/δικηγόρου που παραστάθηκε, για την παραλαβή απόφασης ή/και σχετικών. Μάλιστα, έξω από το γρ. 38 υπάρχει ειδικό τετράδιο, στο οποίο μπορούμε να σημειώνουμε τον αριθμό απόφασης που επιθυμούμε να παραλάβουμε (μπορούμε να ζητήσουμε μέχρι 10 αποφάσεις ανά “παραγγελία”) και, εφόσον η απόφαση (τρέχοντος έτους) έχει σκαναριστεί, θα μας σταλεί στο mail που θα σημειώσουμε. Δεν γίνεται καν έλεγχος αν το mail στο οποίο ζητούμε να μας σταλούν οι αποφάσεις αντιστοιχεί στους παραστάντες δικηγόρους, οι οποίοι φαίνονται στην απόφαση. Πιθανότατα η διευκόλυνση αυτή γίνεται για τους δικηγόρους που εκπροσωπούν τράπεζες κατά την εκδίκαση των αιτήσεων του Ν. 3869/2010 (υπερχρεωμένων), λόγω του μεγάλου όγκου ύλης με τις οποίες είναι επιφορτισμένοι (πολλές αιτήσεις και συνακόλουθα πολλές αποφάσεις ανά δικηγόρο τράπεζας). Επιπλέον, δεν ζητείται ποτέ εξουσιοδότηση για την παραλαβή προτάσεων και πρακτικών για φωτοτυπίες. Αρκεί μόνο να σημειώσεις στο τετράδιο όνομα και ΑΜ. Επομένως, για ποιο λόγο έχουν δυσκολέψει τόσο τα πράγματα στο Πρωτοδικείο και στο Εφετείο αλλά όχι στο Ειρηνοδικείο; Δεν ισχύει ο GDPR για όλους; Από την άλλη, υπάρχουν γραφεία του Ειρηνοδικείου (π.χ. 69) τα οποία δε χορηγούν πιστοποιητικά (μη άσκησης ενδίκων μέσω κ.ά.) άνευ εξουσιοδοτήσεως σε δικηγόρο/ασκούμενο ο οποίος δεν παραστάθηκε στο δικαστήριο που εξέδωσε τη σχετική απόφαση.
Να σημειωθεί ότι προκειμένου ο ασκούμενος/δικηγόρος να λάβει γνώση της κάθε μίας διαφοροποιημένης στάσης και απαίτησης, θα πρέπει, πρακτικά, να επισκεφθεί κάθε όροφο και γραφείο του μεγάρου και να καταγράφει τις επιμέρους απαιτήσεις (οι οποίες – καθώς, ούτε ομοιογένεια κανόνων υπάρχει, αλλά ούτε και είναι αυτοί οι κανόνες διαθέσιμοι συγκεντρωτικά σε κάποιον φυσικό (κοινό πίνακα ανακοινώσεων, ειδικό γραφείο) ή ηλεκτρονικό (ιστοσελίδα) φορέα.
Κύρια συνέπεια των ανωτέρω είναι ο ασκούμενος/δικηγόρος να μην είναι σε θέση να γνωρίζει εκ των προτέρων (και άρα να ανταποκριθεί πληρέστερα) τι ισχύει και πού, από πότε, βάσει ποιου νόμου ή ποιας απόφασης και τίνος οργάνου, και να βρίσκεται εκτεθειμένος απέναντι σε πλήθος προσώπων (πελάτη, συνεργάτη, δικαστικό υπάλληλο κ.ά.).
Το απολύτως ευκταίο για εμάς, ως ΕΑΝΔιΘ, θα ήταν να καταρτισθεί και να ισχύσει ένα ενιαίο και ομοιόμορφο σύστημα διαχείρισης του ζητήματος της πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα από δικαστικές πηγές, οπωσδήποτε με σαφή εμπέδωση και καταγραφή του τι συνιστά ή όχι προσωπικό δεδομένο (ενόψει νομοθεσίας ή/και πραγματικών περιστάσεων που δεν δικαιολογούν την απαγόρευση πρόσβασης σε ορισμένα δεδομένα από «μη υποκείμενα» των δεδομένων αυτών), προκειμένου να μην υπάρχουν αμφιβολίες, αμφισβητήσεις, και υπέρμετρη δυσκολία για τον κλάδο μας.
Σε κάθε περίπτωση, όμως (ή «επικουρικά», όπως θα λέγαμε σε ένα δικόγραφο), θεωρούμε αυτονόητη ανάγκη τη δημιουργία ενός φορέα (κατά προτίμηση ιστοσελίδας) ενημερωτικής φύσεως αναφορικά με τη λειτουργία ολόκληρου του Δικαστικού Μεγάρου, με απόλυτα ελεύθερη πρόσβαση σε αυτόν από όλο το κοινό. Η ιστοσελίδα αυτή θα πρέπει κατ’ ελάχιστο να παρουσιάζει με τρόπο σαφή και κατανοητό α) τα επιμέρους τμήματα του Μεγάρου (Ειρηνοδικείο, Πταισματοδικείο κλπ), β) τα επιμέρους γραφεία-υπηρεσίες και αρμοδιότητες αυτών (με στοιχεία επικοινωνίας αυτών), γ) βασικούς άξονες/κανόνες/απαιτήσεις ως προς τη συναλλαγή τους με το κοινό και τους δικηγόρους/ασκούμενους, και δ) τις πηγές δικαίου (νόμο, απόφαση αρμοδίου οργάνου κ.ά.) που διέπουν τη λειτουργία και τους κανόνες όλων αυτών των τμημάτων.
3) λαμβανομένων υπόψη όλων των ανωτέρω προβλημάτων και ιδίως της γραφειοκρατίας: πολύ περιορισμένο ωράριο εξυπηρέτησης σε γραφεία και θυρίδες με μεγάλη και πυκνή προσέλευση δικηγόρων και κοινού (αρχείο -νέο και παλιό- Ειρηνοδικείου, πιστοποιητικά Ειρηνοδικείου/Πρωτοδικείου κ.ά.) με την εφαρμογή, πρόσφατα, αυστηρών απαιτήσεων (προσέλευση ή του ίδιου του ενδιαφερόμενου ή δικηγόρου/ασκούμενου με εξουσιοδότηση).
| Τα στοιχ. υπό 1 έως 3 έχουν, μεταξύ άλλων, ως συνέπεια να απαιτείται όχι μόνο ο ενδιαφερόμενος/δικηγόρος να πρέπει να μεταβεί στο οικείο γραφείο δύο διαφορετικές ημέρες (μία για την υποβολή της αίτησης και μία για την παραλαβή του πιστοποιητικού), αλλά και οι δύο αυτές ενέργειες να απέχουν μεταξύ του μέχρι και μία ολόκληρη εβδομάδα, πράγμα το οποίο καθυστερεί περαιτέρω την -δικαστική ή εξωδικαστική- διαδικασία για την οποία χρειάζεται το πιστοποιητικό ο ενδιαφερόμενος, με κίνδυνο απώλειας σύντομων προθεσμιών! |
4) Ενώ :
– στον ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, προβλέπεται υποχρέωση του δικηγόρου που καταθέτει δικόγραφο/παρίσταται σε ακροατήριο να αναγράφει τη διεύθυνση e-mail του
– ο ΔΣΘ διαθέτει τους αριθμούς κινητού τηλεφώνου και τα e-mails όλων των (ενεργών) μελών του, και
– ήδη εδώ και 2,5 χρόνια είναι σε εφαρμογή (μεταξύ άλλων και για τα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης) η πλατφόρμα www.solon.gov, στην οποία καταχωρείται η πορεία όλων των δικογράφων, με καθημερινή ενημέρωση αυτής,
διαπιστώνεται κατά πλειοψηφία – αν όχι ομόφωνα – από τα μέλη της ΕΑΝΔιΘ ότι σπάνια ή ουδέποτε λαμβάνουμε ενημέρωση μέσω e-mail/SMS για την ενημέρωση που καταχωρείται από μέρα σε μέρα στον «Σόλωνα» (ορισμός δικασίμου Τακτικής, έκδοση απόφασης, άσκηση ενδίκου μέσου κ.ά.), ενώ κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνεται αυτοματοποιημένα (καθώς όλοι οι δικηγόροι γνωστοποιούμε στις αρμόδιες υπηρεσίες το e-mail μας, κατά τα ανωτέρω).
Να σημειωθεί ότι μέλη μας τα οποία είχαν «προλάβει» την δυνατότητα πληροφόρησης μέσω της ιστοσελίδας του Πρωτοδικείου, λάμβαναν πάντοτε (εφόσον είχαν δηλώσει το e-mail τους στην υπηρεσία μηχανοργάνωσης του Πρωτοδικείου) μήνυμα e-mail με σύντομη αναφορά στην έκδοση απόφασης (επί υπόθεσης στην οποία παραστάθηκαν) και στην έκβαση αυτής.
Δεδομένης, λοιπόν, της (σωστής) κατεύθυνσης στην οποία άρχισε (επιτέλους) να κινείται η Δικαιοσύνη στη χώρα μας, ήτοι της απλούστερης και γρηγορότερης εξυπηρέτησης με ηλεκτρονικά μέσα, κρίνουμε απαραίτητο τον εκσυγχρονισμό και την προσαρμογή του συστήματος πληροφόρησης που παρέχουν τα Δικαστήρια της Θεσσαλονίκης σε συνδυασμό με την πλατφόρμα solon, ούτως ώστε οι ανωτέρω απλές, αλλά πολύ χρήσιμες, ενημερώσεις του «δικηγόρου που παραστάθηκε/κατέθεσε δικόγραφο» να αποστέλλονται στον τελευταίο αυτόματα μέσω e-mail, χωρίς τυχόν χρεώσεις ή πρόσθετη γραφειοκρατία.
- II. Ειδικότερα για το Ειρηνοδικείο:
Αδυναμία έκδοσης πιστοποιητικού τελεσιδικίας (μη άσκησης ενδίκων μέσων) από το γραφείο 69 εάν δεν είσαι ο δικηγόρος που παραστάθηκε στο ακροατήριο και δεν φέρεις εξουσιοδότηση από εκείνον ή τον διάδικο. Πρόκειται για παράδοξο, καθώς το εν λόγω πιστοποιητικό (και η αίτηση που υποβάλλεται) δεν περιλαμβάνει κανένα «προσωπικό» δεδομένο, παρά μόνο τον αριθμό της απόφασης στην οποία αφορά το πιστοποιητικό και τις κρίσιμες ημερομηνίες. Ακόμη περισσότερο, είναι εντελώς αυθαίρετο να θεωρείται ότι ο δικηγόρος που υποβάλλει τη σχετική αίτηση στο εν λόγω γραφείο, επιδεικνύοντας, μάλιστα, αντίγραφο της απόφασης ή/και της έκθεσης επίδοσης αυτής, ενεργεί «καθ’ υπέρβαση» εξουσίας ή «ελλείψει» συναίνεσης του διαδίκου.
Η πληρωμή τέλους απογράφου στις διαταγές πληρωμής γίνεται αποκλειστικά μέσω της εφαρμογής της ΓΓΠΣ e-paravolo. Ορισμένες φορές το ποσό είναι ελάχιστο (της τάξεως των 0,18 € !!!) και παρόλα αυτά πρέπει να υποστούμε όλη την ταλαιπωρία της έκδοσης ηλεκτρονικού παραβόλου και στην συνέχεια είτε ηλεκτρονικής πληρωμής είτε στην τράπεζα όπου μάλιστα ενδέχεται να υπάρχει ταλαιπωρία και καθυστέρηση αλλά και επιβαρυνόμενοι με την προμήθεια των 1,50 €. Δηλαδή, εν τέλει, η προμήθεια είναι σχεδόν δεκαπλάσια του ίδιου του ποσού.
Πρόταση επ’ αυτού: να προβλεφθεί παράλληλη-εναλλακτική δυνατότητα έκδοσης και πληρωμής δικαστικού ενσήμου και τέλους απογράφου, ποσού έως και 30,00€, από τις θυρίδες του ΔΣΘ, όπως υπό το προηγούμενο καθεστώς.
III. Ειδικότερα για το πολιτικό ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ:
Πολύ περιορισμένο ωράριο εξυπηρέτησης στο αρχείο (υπόγειο), ενώ είναι «κανόνας» οι επικυρώσεις (ιδίως εκτενών) αποφάσεων και δικογράφων να γίνονται από τον δικηγόρο/ασκούμενο, σε ασφυκτικές συνθήκες – βλ. και ανωτέρω, υπό Γενικές Παρατηρήσεις.
Για παραλαβή σχετικών από το Αρχείο (υπόγειο) ζητείται (από Ιούνιο 2018 και εξής) κάθε φορά προσκομιδή και υποβολή εξουσιοδότησης από τον δικηγόρο που παραστάθηκε / τον διάδικο (στην πράξη, εάν κάποιος ασκούμενος/συνεργάτης δικηγόρος πρέπει να παραλάβει την ίδια μέρα σχετικά από 3 υποθέσεις, πρέπει να έχει μαζί του τουλάχιστον 3 εξουσιοδοτήσεις).
Το Αρχείο αρνείται να χορηγήσει αντίγραφο απόφασης στον δικηγόρο που κατέθεσε το εισαγωγικό δικόγραφο (π.χ. αγωγή), εφόσον εκείνος δεν παραστάθηκε κατά τη συζήτησή της, και οι αρμόδιοι υπάλληλοι επικαλούνται ότι κάποτε έλαβαν «επίπληξη από τον δικηγόρο που παραστάθηκε, για το λόγο ότι το Πρωτοδικείο παρείχε στον καταθέσαντα δικηγόρο πρόσβαση στην απόφαση». Πέρα από την έλλειψη λογικής και σοβαρότητας στο επιχείρημα αυτό, το παραπάνω δημιουργεί ιδιαίτερη δυσχέρεια κυρίως σε δικηγόρους οι οποίοι καταθέτουν ένα δικόγραφο «ως εξυπηρέτηση» σε δικηγόρο άλλης περιφέρειας, ο οποίος όμως επιθυμεί να παραστεί ο ίδιος κατά την εκδίκασή της.
Συνεχής και αυστηρή απαίτηση για “απόδειξη του εννόμου συμφέροντος” είτε ενώπιον των υπαλλήλων του Αρχείου, είτε με έγγραφη αίτηση στην Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου, όταν είναι τοις πάσι γνωστό ότι για την εξυπηρέτηση του δικηγόρου στις δημόσιες υπηρεσίες (άρα ΚΑΙ στις δικαστικές), αρκεί η ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ του πελάτη του.
Νέα Τακτική Διαδικασία: Σε πολλά Πρωτοδικεία της περιφέρειας (Δράμα, Βέροια, Κατερίνη) οι πληρεξούσιοι δικηγόροι εναγόντων και εναγομένων ειδοποιούνται από τους Γραμματείς του Πρωτοδικείου μέσω e-mail για τον ορισμό δικαστή/εισηγητή και δικασίμου, πρακτική η οποία ΔΕΝ εφαρμόζεται στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, χωρίς να υφίσταται κανένας απολύτως λόγος μη εφαρμογής της. Αποτέλεσμα είναι οι δικηγόροι Θεσσαλονίκης να πρέπει συνεχώς και με δική τους επιμέλεια να τηλεφωνούν στο Πρωτοδικείο, και να χάνονται δικάσιμοι οι οποίες ορίστηκαν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την κατάθεση του φακέλου.
Οξύμωρο: Όταν συνεργάτης ή ασκούμενος δικηγόρος προσέρχεται στο Αρχείο του Πρωτοδικείου για να “παραγγείλει” μία πρόσφατη δικαστική απόφαση και αναφέρει στον αρμόδιο υπάλληλο ότι παραστάθηκε στη συζήτηση ο συνεργάτης του, του ζητείται εξουσιοδότηση ώστε να αιτηθεί την αποστολή της δικαστικής απόφασης στην ηλεκτρονική διεύθυνση του δικηγόρου που παραστάθηκε (!!!).
Από τα μέλη μας έχουν προταθεί, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες λύσεις:
Παροχή γενικής από τον εκάστοτε δικηγόρο στον συνεργάτη του ή στον ασκούμενό του, η οποία θα φυλάσσεται σε ένα ενιαίο μητρώο εξουσιοδοτήσεων στο Αρχείο, θα ισχύει επ’ αόριστον, και θα ανακαλείται μόνο όταν ο ασκούμενος δικηγόρος ολοκληρώσει ή διακόψει την άσκησή του στον συγκεκριμένο δικηγόρο, ή ο συνεργάτης δικηγόρος διακόψει τη συνεργασία του με τον συνεργαζόμενο δικηγόρο. Στην εξουσιοδότηση αυτή να ανατρέχει ο αρμόδιος υπάλληλος του γραφείου για έλεγχο, εφόσον υφίσταται ανάγκη, και Οι εξουσιοδοτήσεις θα ανακαλούνται με επιμέλεια του ασκούντος/συνεργαζόμενου δικηγόρου.
Απευθείας αποστολή των δικαστικών αποφάσεων στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των δικηγόρων που παραστάθηκαν, αμέσως μετά την έκδοσή τους, χωρίς να απαιτείται υποβολή αίτησης και, φυσικά, χωρίς να απαιτείται προσέλευση στο Αρχείο.
- IV. Ειδικά ως προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών:
Ζητείται πλέον ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ για τη χορήγηση αντιγράφου εισαγγελικής διάταξης που θέτει την εκάστοτε έγκληση στο Αρχείο, στον ΕΓΚΑΛΟΥΜΕΝΟ
Η τήρηση ωραρίου των ραντεβού στο τμήμα ανηλίκων είναι ανύπαρκτη, δηλαδή κλείνουν ραντεβού στις 12:00 και μπαίνεις στην καλύτερη στις 15:00 (πάγια τακτική) με αποτέλεσμα να σπαταλάς 3 και πλέον ώρες περιμένοντας, ενώ ποτέ δεν δίνεται λύση στο πρόβλημα, απλά πας τον πελάτη για ψυχοθεραπεία.
- V. Ειδικά ως προς το Ποινικό ΕΦΕΤΕΙΟ:
(Γρ. 434) : Πρόσβαση σε δικογραφίες μπορεί να έχει κάποιος μόνο αν έχει κάθε φορά μαζί του εξουσιοδότηση από τον κατηγορούμενο ή το συνήγορο υπεράσπισης, ακόμη κι αν υπάρχει ήδη τέτοια εξουσιοδότηση στη δικογραφία – η νέα εξουσιοδότηση κρατείται στη δικογραφία και πρέπει να προσκομίζεται καινούρια κάθε φορά που ζητείται πρόσβαση
Συνολική αποτίμηση της κατάστασης:
Κατά τη γνώμη μας, τα προβλήματα και οι πρακτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα κατά την εξυπηρέτησή μας στο Δικ. Μέγαρο ως επί το πλείστον πηγάζουν από και σχετίζονται με τους ακόλουθους παράγοντες:
Την υποχρηματοδότηση της Δικαιοσύνης και την υποστελέχωση του Δικαστικού Μεγάρου, που έχει ως συνέπεια αφενός την αύξηση του φόρτου εργασίας ανά γραφείο/υπάλληλο (ιδίως αυτών που εξυπηρετούν κοινό και δικηγόρους), αφετέρου δε την αύξηση της ταλαιπωρίας για κοινό και δικηγόρους-ασκούμενους, οι οποίοι αναγκάζονται να «καλύψουν» με δική τους επιβάρυνση την ανεπάρκεια των υπηρεσιών του μεγάρου (π.χ. επικύρωση αντιγράφων/αποφάσεων από τους ίδιους τους δικηγόρους, πολλαπλές μεταβάσεις στο Μέγαρο για αίτηση/παραλαβή εγγράφων κ.ά.).
Φυσικά, ως ΕΑΝΔιΘ δεν θεωρούμε επ’ ουδενί ως «λύση» στα ανωτέρω τη δυσμενή μεταβολή των συνθηκών εργασίας των δικ. υπαλλήλων (π.χ. αύξηση ωραρίου κλπ.), οι οποίοι είναι ήδη επιφορτισμένοι με περισσότερο όγκο ή περισσότερα είδη εργασίας σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Πλην όμως, είναι σκόπιμο η Ένωσή μας να έλθει σε επαφή και να συζητήσει με το υφιστάμενο σωματείο δικ. υπαλλήλων του Δικ. Μεγάρου, προκειμένου από κοινού να αναζητήσουμε και να διεκδικήσουμε από τις οικείες Διευθύνεις των Δικαστηρίων κάθε πρόσφορο μέτρο μείωσης της γραφειοκρατίας (βλ. γενικώς, ενδεικτικά, προτάσεις εντός του παρόντος), προκειμένου να αντισταθμιστούν οι δυσκολίες που απορρέουν από την υποχρηματοδότηση-υποστελέχωση του Μεγάρου και να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα για αμφότερες τις πλευρές (υπαλλήλους – δικηγόρους/κοινό).
Την ελλιπή – άλλως ανύπαρκτη – γνώση και κατάρτιση των υπαλλήλων του Δικαστικού Μεγάρου σχετικά με το νέο καθεστώς επεξεργασίας και προστασίας προσωπικών δεδομένων (GDPR).
Δεν γνωρίζουμε εάν (και σε ποιο βαθμό) έχει λάβει χώρα κάποια ειδική κατάρτιση του προσωπικού του Δικ. Μεγάρου επί του νομικού καθεστώτος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, είναι όμως ολοφάνερο ότι δεν υπάρχει ενιαία στάση των επιμέρους τμημάτων/γραφείων του Μεγάρου ως προς τα κριτήρια/απαιτήσεις χορήγησης πληροφοριών και εγγράφων σε ενδιαφερόμενους. Αντιλαμβανόμαστε ότι κοινός παρονομαστής σε κάθε είδος συναλλαγής των υπηρεσιών του Μεγάρου με κοινό και δικηγόρους είναι ο ενδεχόμενος «φόβος» των δικαστικών υπαλλήλων για επιβολή τυχόν κυρώσεων σε αυτούς λόγω της όποιας «παραβίασης της σχετικής νομοθεσίας», η οποία, ωστόσο, δυστυχώς δεν έχει εμπεδωθεί στο βαθμό που θα έπρεπε, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες του Μεγάρου να θεσπίζουν υπέρμετρα αυστηρές/γραφειοκρατικές προϋποθέσεις πρόσβασης σε πάσης φύσεως δεδομένα.
Ο δικηγόρος/ασκούμενος θεωρείται, από την πλειοψηφία των υπηρεσιών του Μεγάρου, αδικαιολόγητα και a priori ως ενεργών κακόπιστα ή/και καθ’ υπέρβαση της εντολής του πελάτη του ή/και άνευ σχετικής εντολής, και καλείται να δαπανήσει υπέρμετρα μεγάλο κόπο και χρόνο για τη διεκπεραίωση καθηκόντων-ενεργειών που αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος της δουλειάς του, εις βάρος τυχόν άλλης, ουσιαστικότερης εργασίας.
Είναι ευκόλως εννοούμενο ότι η παραπάνω κατάσταση πλήττει (ως προς την απώλεια χρόνου & ταλαιπωρία) ως επί το πλείστον τους ασκούμενους και τους νέους δικηγόρους-συνεργάτες, οι οποίοι «εθιμικά» αντιμετωπίζονται από τους ασκούντες ή προϊστάμενους δικηγόρους αντίστοιχα ως τα «παιδιά για όλες τις δουλειές», οι οποίοι έτσι χάνουν ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς τους, το οποίο υπό άλλες, καλύτερες συνθήκες, θα μπορούσαν να εκμεταλλεύονται για την κατάρτισή τους στην ουσία του επαγγέλματος.
Περαιτέρω, όμως, η σημαντική αυτή αύξηση της γραφειοκρατίας και της απαίτησης να αποδεικνύει κανείς μονίμως τα αυτονόητα, έχει επιπτώσεις και στη δικηγορική ύλη αυτή καθαυτή, όσο και στην αύξηση του κόστους και της ταλαιπωρίας για τον ενδιαφερόμενο πολίτη, ιδίως όσον αφορά στην έκδοση πιστοποιητικών: όταν, πλέον, ο πελάτης ενδιαφέρεται να αναθέσει επ’ αμοιβή σε κάποιον δικηγόρο την έκδοση πιστοποιητικών από τα Δικαστήρια, ο τελευταίος αναγκάζεται να ενημερώσει τον πελάτη ότι ή θα πρέπει εκείνος να πάει σε ΚΕΠ/Αστυν. Τμήμα για να υπογράψει εξουσιοδότηση, και να φέρει την εξουσιοδότηση αυτή πρωτότυπη στον ίδιο το δικηγόρο, ή θα πρέπει ο πελάτης να κάνει τη διαδικασία μόνος του. Προφανώς, ο πελάτης θα επιλέξει το δεύτερο, αφού πλέον εξαφανίζεται το πλεονέκτημα που θα αντλούσε ο πελάτης από την ανάθεση της ενέργειας αυτής σε δικηγόρο (ταχύτερη και ορθότερη διαδικασία), και παράλληλα η δεύτερη παραπάνω επιλογή θα επιβαρύνει τον πολίτη μόνο με το κόστος των μεγαροσήμων. Επειδή, όμως, υπάρχουν πολίτες με πραγματική αδυναμία μετάβασης στο Μέγαρο για τα ανωτέρω, έχουν ήδη αρχίσει να εκδηλώνονται φαινόμενα αισχροκέρδειας από συναδέλφους, οι οποίοι «επωφελούμενοι» του μικρού ωραρίου των υπηρεσιών του μεγάρου, απαιτούν από τον ενδιαφερόμενο πολίτη αμοιβή (για την έκδοση πιστοποιητικών) καθόλου εύλογη, σε αντίθεση με τα συναλλακτικά ήθη.
Η δυσλειτουργία και η οπισθοδρομική τάση του συνόλου των υπηρεσιών του Δικ. Μεγάρου Θεσσαλονίκης αποβαίνει κατά γενική ομολογία αρνητική για το σύνολο των συναλλασσόμενων με αυτές προσώπων (δικηγόρους, ασκούμενους, ενδιαφερόμενους πολίτες) – λόγω αύξησης κόστους, απώλειας πολύτιμου χρόνου, πρόσθετου κόπου κ.ά. – και μάλιστα δημιουργεί αχρείαστες τριβές μεταξύ όλων των ανωτέρω, αλλά και των αρμοδίων δικαστικών υπαλλήλων.
Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης προς την οποία προσπαθεί να κινηθεί η απονομή Δικαιοσύνης τα τελευταία χρόνια (ηλεκτρονικές υπηρεσίες – ταχύτητα – μείωση κόστους για τον πολίτη, ο οποίος είναι ο end user των σχετικών υπηρεσιών), θα ήταν σκόπιμα ενδεικτικά, αλλά όχι περιοριστικά, τα ακόλουθα μέτρα για τη διευκόλυνση του κλάδου μας και την κοινωνία εν γένει:
α) Οι δικαστικές αποφάσεις, καθ’ όσον ψηφιοποιούνται ούτως ή άλλως, να αποστέλλονται χωρίς υποβολή σχετικής αίτησης απευθείας στο e-mail που έχει δηλώσει στον ΔΣΘ ο δικηγόρος που παραστάθηκε. // Καθ’ όσον παραμένει σε ισχύ τις χρειάζεται άλλο πρόσωπο (συνεργάτης, άλλος δικηγόρος με έννομο συμφέρον, κλπ.) : να παρέχεται η δυνατότητα για αποστολή αιτήματος για ηλεκτρονική λήψη απόφασης (pdf) μέσω e-mail, με επισύναψη των σχετικών νομιμοποιητικών (π.χ. σκαναρισμένη εξουσιοδότηση), χωρίς να απαιτείται προσέλευση στο υπόγειο του δικ. μεγάρου
β) Από κοινού με τον ΔΣΘ και τις Διοικήσεις των Δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης, αλλά και μεμονωμένα ως ΕΑΝΔιΘ, να ασκήσουμε πίεση προς το αρμόδιο Υπουργείο για: 1) (αφενός) σχετική αναθεώρηση του ΚΠολΔ και (αφετέρου) δημιουργία του κατάλληλου υλικοτεχνικού πλαισίου ούτως να γεννηθεί στο άμεσο μέλλον η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής των αποδεικτικών εγγράφων (τα οποία δεν απαιτούνται ως πρωτότυπα, αλλά αρκούν «επικυρωμένα αντίγραφα αυτών», στα οποία θα μπορεί μετά την υποβολή να έχει πρόσβαση και να εκτυπώνει κατά το δοκούν ο ίδιος ο καταθέσας, ο δικαστής ή/και ο αντίδικος), καθώς και 2) την ολοκλήρωση-τελειοποίηση της πλατφόρμας «Σόλων» ως προς τη δυνατότητα παροχής «εξωστρεφών υπηρεσιών» (π.χ. δικαστικά πιστοποιητικά) ηλεκτρονικά.
Ενόψει του ότι μεγάλο μέρος της ταλαιπωρίας που αντιμετωπίζει σήμερα ο (νέος) δικηγόρος και ο ασκούμενος, αλλά και το κοινό που συναλλάσσεται με τις υπηρεσίες του Δικ. Μεγάρου εν γένει, σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τις -ορθά ή εσφαλμένα- εκτιμηθείσες διατάξεις του GDPR, θεωρούμε σε κάθε περίπτωση αναγκαίο οι Διοικήσεις των επιμέρους Δικαστηρίων (ως Δημοσίων Αρχών/Δημοσίων Φορέων) να φροντίσουν γενικώς για την πλήρη συμμόρφωση του προσωπικού τους με τον GDPR, λαμβάνοντας, όμως, υπόψη και διατάξεις νόμων οι οποίες κάμπτουν / παραμερίζουν ορισμένες διατάξεις του GDPR (π.χ. επί πληροφοριών οι οποίες κατά το νόμο υπόκεινται σε δημοσιότητα). Κυρίως δε να αποσαφηνιστεί για τους δικ. υπαλλήλους:
1) το τι ακριβώς συνιστά «δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα» (και άρα πως στην έννοια αυτή δεν υπάγονται λ.χ. δεδομένα που αφορούν σε επιχειρήσεις, στοιχεία των οποίων είναι δημοσιευμένα και ελεύθερα διαθέσιμα στο κοινό μέσω του Γ.Ε.ΜΗ. κ.ά.), και
2) ότι, ειδικά σε ό,τι αφορά τη χορήγηση πληροφοριών και εγγράφων σε δικηγόρους που εμφανίζονται ως πληρεξούσιοι των υποκειμένων των επίμαχων προσωπικών δεδομένων, ο δικαστικός υπάλληλος (όπως και ο κάθε διοικητικός υπάλληλος) οφείλει να μη θεωρεί τους δικηγόρους ως «τρίτα πρόσωπα», όταν οι τελευταίοι εκπροσωπούν τους εντολείς τους ενώπιον της υπηρεσίας του, και συνεπώς η εκάστοτε Αρχή πρέπει να μην επιβάλλει στους δικηγόρους πρόσθετες απαιτήσεις, όπως προσκομιδή ειδικού πληρεξουσίου ή εξουσιοδότησης με γνήσιο υπογραφής (στο πνεύμα της πρόσφατης Εγκυκλίου του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης με Αρ.Πρωτ. ΔΙΔΔΑ/ΤΔΙ/Φ.15/ 29103, 29097/14 Σεπτεμβρίου 2018 – διαθέσιμη σε: https://drive.google.com/file/d/1L1QrL6wP6nC7_TsQ_RXweRGe-z2L2wsk/view).
Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι πρέπει να βρεθεί, από τους αρμόδιους φορείς, και να εφαρμοστεί μια «μέση λύση» του ζητήματος της αντιμετώπισης των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς υπήρξε μια απότομη μετάβαση από την περίοδο όπου οποιοσδήποτε δικηγόρος μπορούσε να λάβει γνώση/αντίγραφα αποφάσεων και πληροφοριών σχεδόν πάσης φύσεως, χωρίς οποιαδήποτε απόδειξη «νομιμοποίησης», και με ανύπαρκτη ή ανεπίσημη καταγραφή (χειρόγραφα, σε ανεπίσημα τετράδια-μητρώα) των ενεργειών του αυτών, στη σημερινή κατάσταση όπου ο δικηγόρος και ο ασκούμενος πρέπει ανά πάσα στιγμή να φέρει πάνω του πλήθος νομιμοποιητικών εγγράφων (πολλά εκ των οποίων με γνήσιο υπογραφής κλπ) για να διεκπεραιώσει ακόμη και τις πιο απλές ενέργειες, άλλως (εφόσον η πληροφορία δεν αφορά άμεσα τον πελάτη του) να πρέπει να αποδείξει κάποιο ειδικό έννομο συμφέρον σε αρμόδια πρόσωπα, μπαίνοντας έτσι σε πρόσθετη γραφειοκρατία.
Η απότομη αυτή μετάβαση, μάλιστα, πλήττει -πέρα από το επάγγελμά μας και την πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη- και την εξέλιξη της νομικής επιστήμης εν γένει, καθώς, ελλείψει συστήματος ανωνυμοποίησης των δικαστικών αποφάσεων (το οποίο θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να τεθεί σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν), νομικοί δικηγόροι και νομικοί επιστήμονες οποιασδήποτε ακαδημαϊκής βαθμίδας και εξειδίκευσης μπορούν, πλέον, να έχουν πρόσβαση μόνο σε ανωνυμοποιημένες αποφάσεις που δημοσιεύονται στη NOMOS και νομικά περιοδικά (κατόπιν ιδιωτικής πρωτοβουλίας), προκειμένου να κάνουν έρευνα και να παράξουν επιστημονικό έργο.
Ως ΕΑΝΔιΘ οφείλουμε να επιδιώξουμε να καταστήσουμε γνωστά τα ανωτέρω σε κάθε αρμόδιο φορέα και να συνδράμουμε ενεργά στην εξεύρεση της λύσης αυτής.
Όποια τυχόν λύση υιοθετηθεί εν τέλει, θα πρέπει αφενός να μην περιορίζει το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών στη Δικαιοσύνη, στη βάση «δικαιολογημένου ενδιαφέροντος» και όχι -αδιακρίτως- «έννομου συμφέροντος», αφετέρου να παρέχει αυξημένη προστασία σε δεδομένα τα οποία ανέκαθεν ήταν -λόγω της φύσης τους- προσβάσιμα μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις (λ.χ. ποινικό μητρώο, στοιχεία σχετικά με ανήλικους διαδίκους/ κατηγορούμενους κ.ά.).
Για το ΔΣ της ΕΑΝΔιΘ
Η Πρόεδρος…………………………………………………..Η Γραμματέας
Κατερίνα Τσιαμπέρα………………………………..Ελένη Χατζηγιάννη
