Θεσσαλονίκη 28-2-2021,
Την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου συμπληρώθηκαν 52 ημέρες απεργίας πείνας για τον Δημήτρη Κουφοντίνα, με την κατάσταση της υγείας του να κρίνεται πλέον κρίσιμη. Στις 16 Φεβρουαρίου εισήχθη σε ΜΕΘ, ενώ από τις 22 Φεβρουαρίου έχει ξεκινήσει και απεργία δίψας. Το δικαίωμα απεργίας πείνας κρατουμένων προβλέπεται ρητά από το α. 31 του Σωφρονιστικού Κώδικα.
Ο Δ. Κουφοντίνας έχει καταδικαστεί αμετάκλητα σε 11 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 ανθρωποκτονίες, εκρήξεις, ληστείες στα πλαίσια συμμετοχής του στην τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη. Ο εν λόγω, εξέτιε την ποινή του στις φυλακές Κορυδαλλού έως τον Αύγουστο του 2018, όταν και μεταφέρθηκε στις αγροτικές φυλακές Κασσαβέτειας Βόλου, κάνοντας χρήση της διάταξης του α. 41 ν. 4356/2015, του οποίου τις προϋποθέσεις πληρούσε. Τον Δεκέμβριο του 2020 τέθηκε σε ισχύ ο ν. 4760/2020, με το α. 3 παρ. 1 του οποίου τροποποιήθηκε το α. 41 ν. 4356/2015, καθιστώντας ανέφικτη την μεταγωγή ή παραμονή σε αγροτικές φυλακές καταδικασθέντων για εγκλήματα τρομοκρατίας και συγκεκριμένα πλημμελήματα. Στον ίδιο νόμο προβλέφθηκε ότι όποιος κρατούμενος πάψει να πληροί τις προϋποθέσεις παραμονής σε αγροτική φυλακή, «επαναμετάγεται στο κατάστημα κράτησης από το οποίο αρχικά μετήχθη». Δυνάμει της διάταξης αυτής ο Δ. Κουφοντίνας έπρεπε να επιστρέψει στις φυλακές Κορυδαλλού και όχι να μεταφερθεί στις φυλακές Δομοκού.
Ωστόσο, στις 23/12/2020 ο κρατούμενος μετήχθη από το Ειδικό Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Νέων (ΕΑΚΚΝ) Κασσαβέτειας στο κατάστημα κράτησης Δομοκού. Σε αίτημά του για χορήγηση αντιγράφου της απόφασης μεταγωγής έλαβε την απάντηση (αρ. πρωτ. 24036οικ/31.12.2020 Τμήματος Διαχείρισης Καταστημάτων Κράτησης & Θεμάτων Μεταγωγών) ότι αυτός μετήχθη αρχικά, μαζί με άλλους σύμφωνα με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Μεταγωγών «στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 3 του ν.4760/2020» στο κατάστημα κράτησης Κορυδαλλού όπου και προηγουμένως κρατείτο, εν συνεχεία δε με ξεχωριστή απόφαση, οι εν λόγω κρατούμενοι μετήχθησαν «σε άλλα καταστήματα κράτησης για λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας και εύρυθμης λειτουργίας, στο πλαίσιο των μέτρων που ελήφθησαν λαμβάνοντας υπόψιν την επικρατούσα επιδημιολογική κατάσταση, για την αποφυγή διάδοσης του Κορωνοϊού στο κατάστημα αυτό». Το αίτημα του κρατούμενου για χορήγηση αντιγράφων της απόφασης μεταγωγής του στις φυλακές Δομοκού απορρίφθηκε με επίκληση του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων που περιέχει στοιχεία και άλλων μεταχθέντων κρατουμένων, κάτι το οποίο προφανώς θα μπορούσε να ρυθμιστεί με την χορήγηση εξατομικευμένου αποσπάσματος, χωρίς τα στοιχεία των υπόλοιπων κρατούμενων.
Έως και σήμερα ο εν λόγω κρατούμενος αξιώνει την επιστροφή του στις φυλακές Κορυδαλλού, σύμφωνα με το ως άνω νομικό πλαίσιο. Από τη στιγμή που το νόμιμο αίτημά του δεν έγινε δεκτό και οδηγήθηκε στις φυλακές Δομοκού, ο κρατούμενος θα έπρεπε, σε κάθε περίπτωση, να έχει στη διάθεσή του τις αποφάσεις της Διοίκησης (της ΓΓ Αντεγκληματικής Πολιτικής και της Κεντρικής Επιτροπής Μεταγωγών) για να γνωρίσει το σκεπτικό μεταγωγής του και να μπορεί να τις προσβάλει. Κι όμως, παρά τις σχετικές συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, δεν του χορηγούνται έως σήμερα τα έγγραφα που τον αφορούν.
Ο Σωφρονιστικός Κώδικας πρέπει να εφαρμόζεται με συνέπεια έναντι όλων των κρατουμένων, δίχως διακρίσεις. Περαιτέρω, αποτελεί υποχρέωση κάθε κρατικού οργάνου και εν προκειμένω της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής να γνωστοποιεί προς τον διοικούμενο – πολίτη τις αποφάσεις που τον αφορούν και τα έγγραφα που αιτείται, ως έχοντα έννομο συμφέρον να ασκήσει κάθε δικονομικό ή ουσιαστικό του δικαίωμα. Κατά συνέπεια, η ως άνω διαδικασία, με εσφαλμένη επίκληση νομικού πλαισίου (ο ΓΚΠΔ ρητά προβλέπει ότι η διατάξεις του δεν δύνανται να περιορίζουν άλλα δικαιώματα) ή γενική και αόριστη αναφορά περιστατικών (πανδημία), τα οποία δεν δύνανται να δικαιολογήσουν τον κατ’ εξαίρεση εξατομικευμένο περιορισμό νομίμων δικαιωμάτων, θέτει εν αμφιβόλω σειρά ελευθεριών που κατοχυρώνονται από το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
Μεταξύ αυτών αξίζει η αναφορά των συνταγματικών δικαιωμάτων στην ισότητα, κατ’ άρθρο 4, του οποίου το περιεχόμενο μεταφέρεται και στο α. 3 παρ. 1 του Σωφρονιστικού Κώδικα, στην ζωή κατ’ άρθρο 5 παρ. 2, στο «αναφέρεσθαι» κατ’ άρθρο 10 παρ. 1 και, ασφαλώς στην έννομη προστασία κατ’ άρθρο 20 του Συντάγματος. Πέραν τούτων ασφαλώς, η όλη αυτή συμπεριφορά της Διοίκησης σε βάρος ενός κρατουμένου, ενός προσώπου που βρίσκεται υπό τον απόλυτο έλεγχο και προστασία της, έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την αρχή της αξίας του ανθρώπου που θεμελιώνεται στο α. 2 παρ. 1 του Συντάγματος και στο α. 2 παρ. 1 του Σωφρονιστικού Κώδικα, γεγονός που ενισχύει ζητήματα ευθύνης του Ελληνικού Δημοσίου. Πέραν τούτων, η ως άνω συμπεριφορά των ελληνικών αρχών έρχεται σε αντίθεση και με την Eυρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ιδιαίτερα με το α. 1 «περί υποχρέωσης σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου», α. 2 «περί του δικαιώματος στην ζωή», α. 6 «δικαίωμα στην χρηστή απονομή δικαιοσύνης» και α. 14 «περί απαγόρευσης διακρίσεων».
Η Δικαιοσύνη σε ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικά οργανωμένο κράτος δικαίου στοχεύει, εκτός της ηθικής δικαίωσης του θύματος, στον σωφρονισμό και επανένταξη του θύτη. Η αρχή αυτή τυγχάνει εφαρμογής ανεξαρτήτως των αδικημάτων για τα οποία έχει οποιοσδήποτε κρατούμενος καταδικασθεί. Αντιθέτως, η εφαρμογή εκδικητικών τακτικών και μάλιστα από το ίδιο το κράτος, ενέχει τον κίνδυνο της έναρξης ατέρμονων κύκλων βίας ή ακόμα και θυματοποίησης των θυτών, ενώ θέτει εν αμφιβόλω την ασφάλεια όλων μας. Ήδη συνεπεία της υπόθεσης αυτής, που θέτει σε κίνδυνο μια ανθρώπινη ζωή, η χώρα μας εκτίθεται διεθνώς. Πολύ περισσότερο όμως, η αποστέρηση νομικώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων με διαδικασίες που δεν πληρούν ούτε τα ελάχιστα εχέγγυα διαδικαστικής νομιμότητας, αποτελεί τρομακτικό προηγούμενο, που προκαλεί την μέγιστη ανησυχία μας, όχι μόνο ως νομικών, αλλά, πολύ περισσότερο, ως πολιτών για μια κατάσταση εκτροπής από τις βασικές αρχές ενός κράτους δικαίου.
Κατόπιν εισήγησης του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ένωσης Ασκουμένων & Νέων Δικηγόρων Θεσσαλονίκης
Για το ΔΣ της ΕΑΝΔιΘ
Ο Πρόεδρος…………………………….Ο Γραμματέας
Γιάννης Τρασανίδης……………………….Παύλος Σαλονικίδης